Mobiele brigade Hart, Hormonen, Migraine, omdat inclusieve zorg niet vanzelfsprekend is!

Probleem/huidige situatie: in de huidige richtlijnen wordt nog weinig aandacht besteed aan welke man/vrouw-verschillen er bekend zijn. Voor een aantal zaken, zoals risicofactoren, zijn er in de wetenschappelijke literatuur wel degelijk sekseverschillen bekend. Voor andere zaken, zoals diagnostiek of behandeling, is dit nog niet altijd het geval. Het probleem is nu dat hier óf geen aandacht aan wordt besteed óf dat het onderbelicht blijft vanwege taalgebruik zoals ‘niet-traditioneel’ of ‘klassiek’.

Doel: vergroten van aandacht voor sekseverschillen in hart- en vaatziekten (HVZ) en dit  te implementeren in Nederlandse richtlijnen. Door te benoemen op welk vlak er sekse- en genderverschillen bekend zijn, wordt ook bekend op welke gebieden dit nog niet het geval is. Dit biedt dan ook de mogelijkheid om naar specifieke onderdelen, waar nog minder over bekend is, (zoals bijvoorbeeld risicofactoren, diagnostiek en behandeling) meer onderzoek te doen.

Dit doel willen we bereiken door de volgende twee actiepunten uit te voeren:

1. Meer awareness voor minder bekende risicofactoren bij beleidsmakers en bij een breder publiek.
2. Aanpassen van richtlijnen in de zorg door middel van;
   • Duidelijke en zichtbare verankering van de risicofactoren samen met de huidige gedefinieerde risicofactoren, niet in een bijlage, tabel, of appendix;
   • Het aanpassen van taalgebruik: risicofactoren worden risicofactoren genoemd en er wordt niet verwezen naar niet-traditioneel/a-typisch;
   • Duidelijke communicatie van kennishiaten, zodat ook onderzoek gedaan gaat worden naar minder bekende risicofactoren, maar ook naar diagnostiek en behandeling van HVZ.

Bekende risicofactoren voor HVZ zijn roken, een hoge bloeddruk, overgewicht, suikerziekte en een hoog cholesterol. Deze risicofactoren zijn bekend en relevant voor de gezondheid van mannen en vrouwen, maar de impact kan verschillen. Ook zijn er risicofactoren die bij specifieke groepen, bijvoorbeeld bij vrouwen of mannen, het risico op hart en vaatziekten kunnen vergroten. Deze worden vaak niet traditioneel of niet klassiek genoemd. Aandacht voor deze risicofactoren, zoals vroege menopauze, zwangerschapsvergiftiging, migraine of erectiestoornissen is belangrijk.

Veel is nog onbekend en hoewel onderzoek vooral gericht is geweest op biologische sekseverschillen, is de relatie tussen gender en HVZ nog onvoldoende geëxploreerd. Maar ook meer aandacht voor gender in relatie tot HVZ is essentieel.

Risicofactoren voor hart- en vaatziekten bij specifieke groepen.

Migraine

• Migraine is een wereldwijd probleem, waar meer dan 10% van de wereldbevolking aan lijdt.
• Ruim 2 miljoen Nederlanders hebben last van migraine en elke dag hebben 70.000 Nederlanders een aanval van migraine.
• Migraine treft vooral mensen tussen de 20 en 50 jaar en komt drie keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
• Migraine is wereldwijd de tweede grootste oorzaak van langdurige invaliditeit en bij vrouwen onder de 50 jaar zelfs de grootste oorzaak. Dit maakt migraine een enorm ingrijpende aandoening die veel mensen dagelijks belemmert.
• Naast de hoge ziektelast door de migraineaanvallen is migraine – vooral met aura – ook nog eens een belangrijke risicofactor voor het krijgen van een beroerte en hartaanval en verhoogt het risico hierop, nog meer dan bijvoorbeeld obesitas of een ongunstig cholesterolprofiel.

Pre-eclampsie:

• Pre-eclampsie, een extreem verhoogde bloeddruk tijdens de zwangerschap, geeft later in het leven een verhoogd risico op hart en vaatziekten: 1,5-2.7 keer zo hoog vergeleken met vrouwen die geen pre-eclampsie hebben tijdens de zwangerschap.
• Pre-eclampsie vóór de 34e week van de zwangerschap geeft een nog veel hoger risico op hart- en vaatziekten: ongeveer 7 keer.
• Vrouwen met pre-eclampsie hebben ongeveer een 2 keer zo hoog risico op diabetes type 2 als vrouwen zonder pre-eclampsie.
• Pre-eclampsie komt voor in 1-2% van alle zwangerschappen.

Zwangerschap gerelateerde hypertensie

• Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap komt voor in 10-15% van alle zwangerschappen!
• Hoge bloeddruk verhoogt de kans op hart- en vaatziekten (ongeveer 2 keer).
• Vrouwen met zwangerschapshypertensie hebben ook een hogere kans op hoge bloeddruk later in het leven (2-7 keer).

Zwangerschapsdiabetes

• Zwangerschapsdiabetes komt in ongeveer 3 tot 5% van alle zwangerschappen voor.
• Vrouwen met zwangerschapsdiabetes hebben een twee keer zo hoog risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten.
• Een vrouw met zwangerschapsdiabetes heeft een zeven keer verhoogde kans om ook na de zwangerschap type 2 diabetes te krijgen.

Impotentie

• Erectiestoornis (erectiele dysfunctie) komt voor bij ongeveer 40% van de mannen boven de 40 jaar en bij meer dan 50% van de mannen boven de 60 jaar.
• Erectiele dysfunctie hangt samen met een verhoogde kans op hart- vaatziekten (bijv. beroerte en coronaire hartziekten).
• Erectiele dysfunctie en hart- en vaatziekten hebben een gemeenschappelijke oorzaak, en kan een vroege indicator zijn van hart- en vaatziekten. Daarom wordt de erectie ook wel ‘de antenne van het hart’ genoemd.